Bilgi 3D Model Telif Hakları ve Ticari Kullanım Rehberi

3D yazıcı kullanıcılarının en sık karşılaştığı ama en az bilgi sahibi olduğu konulardan biri de: Tasarım dosyalarının yasal hakları ve ticari kullanım kurallarıdır. Bu rehberde, hem Türkiye hem de uluslararası düzeyde geçerli kuralları herkesin anlayacağı şekilde açıklıyoruz.

3D Modeli Online Olarak Buldum, Satabilir Miyim?​

Hayır. Bir .STL dosyasını indirmek, size o modeli ticari kullanma hakkı vermez. Modelin lisansı, onu sadece kişisel kullanıma mı yoksa ticari kullanıma da mı izin verdiğini belirler.

Lisans Türleri (En Yaygın Olanlar)​

• CC BY: Ticari kullanıma izin verilir, kaynak belirtilmelidir.
• CC BY-NC: Sadece kişisel kullanıma izin verir. Ticari kullanım yasaktır.
• All Rights Reserved: Hiçbir şekilde izinsiz kullanamazsınız.
• GPL / MIT / BSD: Açık kaynak yazılım lisansları, bazıları ticarete izin verir.

Uluslararası Yasal Durum​

Tüm bu lisanslar Bern Konvansiyonu kapsamındadır. Hem Türkiye hem de çoğu Avrupa ve Amerika ülkesi bu anlaşmaya taraftır.

Yani; Almanya’daki bir tasarımcının modeli, Türkiye’de de otomatik olarak telif hakkı korumasına girer.

Genişletmek için tıkla ...

Yurt Dışından Biri Beni Dava Edebilir Mi?​

Evet. 3 farklı yol izlenebilir:

• Uyarı Gönderir: E-posta veya noter yoluyla “cease and desist” (dur emri) yollar.
• Türkiye’de Dava Açar: Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi'ne başvurabilir.
• Kendi ülkesinde karar alıp Türkiye’de icraya koyabilir: (Tenfiz yoluyla)

Senaryo: Ben Tasarladım, Biri Yurt Dışında Satıyor​

• Platformlara bildir (Etsy, Printables, Amazon)
• DMCA takedown isteği gönder
• Gerekirse yasal süreç başlatılabilir

Pratik Örnek​

• Etsy’den indirdiğin modelin lisansı: CC BY-NC
• Bu modeli basıp satmaya başladın
• Model sahibi seni fark etti, uyarı gönderdi
• Kaldırmazsan dava açabilir, kazançlarının iadesini isteyebilir
• Etsy hesabın kapanabilir, yasal yaptırımla karşılaşabilirsin

Tavsiyeler​

• Her zaman lisansı kontrol et
• Ticari kullanım için izin al veya lisans satın al
• Printables, MakerWorld, Cults3D gibi sitelerde lisans bilgilerini oku
• Lisans yoksa kesinlikle ticari amaçla kullanma

STL, 3MF ve OBJ Formatları Ne Demek?​

STL (.stl): Standart ve en yaygın 3D model formatıdır. Sadece modelin geometrisini içerir. Renk, doku veya malzeme bilgisi barındırmaz. Hemen her dilimleme programı tarafından desteklenir.
3MF (.3mf): Yeni nesil bir formattır. Geometriye ek olarak renk, malzeme, yazıcı profili gibi ekstra verileri içerir. Modern yazılımlar ve gelişmiş yazıcılarla daha uyumludur.
OBJ (.obj): Geometrinin yanı sıra doku ve renk bilgisi de içerebilir. Genellikle 3D grafik ve oyun tasarımında tercih edilir ama dilimleme programlarında da kullanılır.

“İnternette Bulmak = Serbest Kullanım” Değildir!​

Bir modelin ücretsiz veya açıkta olması, onu istediğiniz gibi kullanabileceğiniz anlamına gelmez. Kullanım şekli yalnızca lisansla belirlenir.

Son Söz​

Bugün küçük bir model gibi görünen bir tasarım, yarın sizi yasal süreçlerle karşı karşıya bırakabilir. Özellikle büyümek isteyen 3D üreticilerinin, lisans konusunda bilgi sahibi olması çok kıymetlidir.

Modeli indirirken bu 3 soruyu kendinize sorun:

1. Lisans bilgisi var mı?
2. Ticari kullanıma açık mı?
3. Kaynak gösterme zorunluluğu var mı?

Telif haklarına saygı duymak hem sizi hem de sektörü güçlendirir.

Ayrıca 3D Model Tasarımlarının Hakları - Türkiye Odaklı Kapsamlı Rehber incelemeyi unutmayın.

Yasal Uyarı:
Bu içerik, Deneyim Vakti topluluğu için özel olarak hazırlanmıştır. İzinsiz kopyalanması, başka mecralarda kaynak belirtilmeden paylaşılması ve çoğaltılması 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında hukuki yaptırımlara tabidir. İçeriğin paylaşımı için kaynak gösterilmesi zorunludur.